Οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών παραμένουν στη διεθνή αγορά και στην Ελλάδα

Έρευνα του  World Economic Forum σε συνεργασία με το ALBA Graduate Business School για την Ελλάδα 

Σημαντικές διεθνείς επιχειρήσεις, δυστυχώς, δεν καταφέρνουν να εκμεταλλευτούν πλήρως το ταλέντο των γυναικών υπαλλήλων τους, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας Corporate Gender Gap 2010 του World Economic Forum στην οποία εθνικός εταίρος για την Ελλάδα ήταν το τμήμα Εφαρμοσμένης Έρευνας και Καινοτομίας του ALBA Graduate Business School. Είναι η πρώτη μελέτη διεθνώς που ερευνά τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις σε 20 χώρες και συγκρίνει τις πολιτικές που εφαρμόζουν με τις πολιτικές που θα έπρεπε να εφαρμόζουν για να έχουν ένα υγιές περιβάλλον εργασιακής ισότητας.

«Δυστυχώς, παρά την έμφαση που  έχει δοθεί τα τελευταία  χρόνια διεθνώς σε θέματα προώθησης  της ισότητας των  φύλων και τις  συστηματικές προσπάθειες  της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ένταξη της διάστασης του φύλου σε εταιρικές πολιτικές, στην πράξη οι δυσκολίες παραμένουν για τις γυναίκες που θέλουν να εξελιχθούν σε ανώτερες διευθυντικές θέσεις και να αγωνιστούν στον επιχειρησιακό «στίβο» σε ίσους όρους με τους άνδρες συναδέλφους τους», δήλωσε η Δρ. Όλγα Επιτροπάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Κάτοχος της Επώνυμης Ακαδημαϊκής Έδρας «Σταύρος Κωστόπουλος» στη Διοίκηση και Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού στο ALBA, ο οποία είχε την ακαδημαϊκή εποπτεία της έρευνας.

«Παρά το ότι συγκεκριμένες  εταιρείες στη  Σκανδιναβία, τις  ΗΠΑ ή τη Μεγάλη Βρετανία φαίνεται να ξεχωρίζουν όσον αφορά  στην ισότιμη ενσωμάτωση των γυναικών στο  εργασιακό περιβάλλον, η ιδέα ότι η  πλειοψηφία των εταιρειών  παγκοσμίως έχουν  γίνει περισσότερο  «φιλικές» απέναντι στις γυναίκες υπαλλήλους τους, δυστυχώς είναι ένας μύθος», δήλωσε η Σαάντια Ζαχίντι, συγγραφέας της παγκόσμιας μελέτης και επικεφαλής του προγράμματος «Women Leaders and Gender Parity» του World Economic Forum. «Με αυτήν τη μελέτη δίνουμε στις επιχειρήσεις έναν πρακτικό και εύχρηστο «οδηγό» για το τι πρέπει να κάνουν για να κλείσουν το ενδο-επιχειρησιακό χάσμα στη μεταχείριση ανδρών – γυναικών».

Στην έρευνα συμμετείχαν οι επικεφαλείς των  τμημάτων διοίκησης ανθρωπίνων πόρων  από 600 από τις μεγαλύτερες εταιρείες-εργοδότες παγκοσμίως. Η έρευνα περιλάμβανε 25 ερωτήσεις και εξέταζε ζητήματα όπως η αντιπροσώπευση των γυναικών στα υψηλότερα ιεραρχικά κλιμάκια των εταιρειών, η εφαρμογή πολιτικών προώθησης ίσων ευκαιριών όπως μέτρηση και στοχοθέτηση ποσοστών ανδρών – γυναικών σε συγκεκριμένα ιεραρχικά επίπεδα ή ισότητα αμοιβών ανδρών – γυναικών, η εφαρμογή πολιτικών εξισορρόπησης επαγγελματικής – προσωπικής ζωής οι οποίες εξυπηρετούν πρωτίστως τις γυναίκες υπαλλήλους, καθώς και η ύπαρξη προγραμμάτων συμβουλευτικής υποστήριξης. Τέλος, ζητήθηκε από τους επαγγελματίες του χώρου να επισημάνουν τα κυριότερα εμπόδια στην ανάπτυξη των ηγετικών προσόντων των γυναικών εργαζομένων, καθώς και η γνώμη τους σχετικά με το πώς θα επηρεάσει η παγκόσμια οικονομική κρίση την επαγγελματική εξέλιξη των γυναικών.

Οι ΗΠΑ (52%), η Ισπανία (48%), ο Καναδάς (46%) και  η Φινλανδία (44%) έχουν τα υψηλότερα  ποσοστά απασχόλησης γυναικών σε όλα τα εταιρικά ιεραρχικά επίπεδα, ενώ η Ινδία (23%), η Ιαπωνία (24%), η Τουρκία (26%) και η Αυστρία (29%) έχουν αντίστοιχα τα μικρότερα. Η Ελλάδα με 33% βρίσκεται στη 14^η θέση κάτω από το μέσο όρο των 20 χωρών.

 Διάγραμμα – Ποσοστό  γυναικών σε εταιρείες

Γενικά, επιβεβαιώνεται παγκοσμίως ότι ο τομέας των υπηρεσιών απασχολεί, αναλογικά ως προς τις γενικές θέσεις εργασίας του τομέα, περισσότερες γυναίκες συγκριτικά με τη βιομηχανία ή τη γεωργία. Εντός του τομέα των υπηρεσιών, μεγαλύτερη απασχόληση γυναικών εμφανίζει ο κλάδος των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (60%), των επαγγελματικών υπηρεσιών (56%) και της διασκέδασης (42%). Οι κλάδοι με το χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης γυναικών στις 20 χώρες της έρευνας είναι η βιομηχανία αυτοκινήτων (18%), τα ορυχεία (18%) και η γεωργία (21%).

Σε γενικές  γραμμές, η τάση που επικρατεί είναι η υπό-εκπροσώπηση των γυναικών στα ανώτερα και ανώτατα ιεραρχικά επίπεδα με την εξαίρεση της Νορβηγίας όπου, λόγω σχετικής νομοθετικής πρόβλεψης, το ποσοστό των γυναικών στο διοικητικό συμβούλιο είναι πάνω από 40% σε όλες τις εταιρείες. Είναι ενδεικτικό ότι το μέσο ποσοστό γυναικών σε θέσεις προέδρου Δ.Σ. είναι μόλις 5%, με μεγαλύτερο ποσοστό το 13% της Φιλανδίας.

Όσον  αφορά τη χώρα μας, τα αποτελέσματα μας κατατάσσουν – σε γενικές γραμμές – κάτω από το διεθνή μέσο όρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και για τις κατώτερες ιεραρχικά θέσεις, περισσότερες από τα δύο τρίτα (69%) των ελληνικών επιχειρήσεων έχουν άνδρες υπαλλήλους σε ποσοστό 80%. Βεβαίως, το ποσοστό αυτό αυξάνει όσο ανεβαίνει το ιεραρχικό επίπεδο με αποτέλεσμα το 18% των ελληνικών εταιρειών να δηλώνουν ότι δεν έχουν καμία γυναίκα σε ανώτατες διευθυντικές θέσεις ενώ το 50% δηλώνουν ότι έχουν σε ποσοστό μόλις 10% ανώτατα διευθυντικά στελέχη-γυναίκες. Όταν φτάνουμε δε σε επίπεδο Διοικητικού Συμβουλίου το 50% των ελληνικών επιχειρήσεων δηλώνουν ότι δεν έχουν καμία  γυναίκα μέλος Δ.Σ.

Διάγραμμα – Ποσοστά γυναικών σε senior management

Τέλος, και  παρά τη γενική παραδοχή του χάσματος στην αμοιβή ανδρών – γυναικών εις  βάρος των γυναικών, το 72% των εταιρειών  που συμμετείχαν στην έρευνα παγκοσμίως δηλώνουν ότι δεν κάνουν σχετική έρευνα στις μισθολογικές τους καταστάσεις. Ίσως περισσότερο θετικό είναι ότι το 40% των εταιρειών δηλώνουν ότι εφαρμόζουν συγκεκριμένους στόχους, ποσοστώσεις ή συγκεκριμένες πολιτικές προώθησης της συμμετοχής των γυναικών στις εταιρικές διαδικασίες.

Στην Ελλάδα, μόλις το 16% των εταιρειών εφαρμόζουν συγκεκριμένους στόχους και ποσοστώσεις όσον αφορά στην αύξηση του αριθμού των γυναικών σε θέσεις ευθύνης, ενώ ακόμη χαμηλότερο – μόλις 3% - είναι το ποσοστό των ελληνικών εταιρειών που καταγράφουν και μελετούν στοιχεία σχετικά με το χάσμα των αμοιβών ανδρών – γυναικών.

Ως σημαντικότερα  εμπόδια στην άνοδο των γυναικών σε θέσεις ηγεσίας εντοπίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο οι κοινωνικο-πολιτισμικές νόρμες και στερεότυπα για το ρόλο των γυναικών, η κυριαρχούσα «αρρενωπή»/πατριαρχική κουλτούρα στην πλειονότητα του επιχειρηματικού κόσμου και η έλλειψη ευέλικτων μορφών εργασίας. Στη χώρα μας, συγκεκριμένα, ως σημαντικότερα εμπόδια επισημαίνονται: η έλλειψη ευέλικτων μορφών εργασίας, οι κοινωνικο-πολιτισμικές νόρμες και στερεότυπα για το ρόλο των γυναικών, η έλλειψη εγκαταστάσεων και υποδομών για τη φροντίδα των παιδιών, η έλλειψη πολιτικών εξισορρόπησης εργασιακής και προσωπικής ζωής καθώς και η έλλειψη επαρκούς εργατικής νομοθεσίας.

Τα αποτελέσματα της ελληνικής και παγκόσμιας έρευνας έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ALBA: www.alba.edu.gr/News/Pages/News/Corporate%20Gender%20Gap%20Report%202010_2328.aspx.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την έρευνα μπορείτε να επικοινωνείτε με την κα Ζωή Κουρουνάκου (210 8964531, zkouroun@alba.edu.gr).